Op dinsdag 1 november 2022 is op het strand in Jayapura (West-Papua) het levenloze lichaam van Filep Karma aangetroffen. Hij was gekleed in een duikerspak en mogelijk bij zijn geliefde bezigheid verdronken. Zijn lichaam wordt onderworpen aan een autopsie om een misdrijf uit te sluiten. Amnesty International, dat zich jarenlang heeft ingezet voor de vreedzame vrijheidsactivist Filep Karma, plaatst grote vraagtekens bij zijn overlijden en eist een onafhankelijk onderzoek.
Met het overlijden van Filep Karma verliest het volk van West-Papua een vooraanstaande voorvechter van de vrijheid en onafhankelijkheid. In juli 1998 leidde Karma een vreedzaam protest tegen Indonesië in Biak. Bij dit protest werd door het Indonesische leger ingegrepen waarbij honderden mensen hun leven verloren. De gewonde Karma werd tot 6,5 jaar celstraf veroordeeld, maar kwam na hoger beroep al na tien maanden vrij.
Op 1 december 2004 nam Filep Karma deel aan een herdenking van de onafhankelijkheid van West-Papua. Bij deze vreedzame herdenking werd de Morgenster, de vlag die symbool staat voor de vrije republiek van West-Papua, gehesen. Karma en anderen werden door de Indonesische veiligheidstroepen gearresteerd vervolgens gemarteld en door de rechter tot lange celstraffen veroordeeld. Filep Karma kreeg 15 jaar opgelegd wegens verraad en opstand tegen het wettig gezag. Na 11 jaar van zijn straf te hebben uitgezeten werd Karma in 2015 in vrijheid gesteld. Hij kon eerder worden vrijgelaten maar weigerde om principiële redenen de Indonesische president om amnestie te vragen.
Filep Karma was met Johan Teterissa een van de bekendste activisten in Indonesië die als gevolg van vreedzame acties tot hoge gevangenisstraffen werden veroordeeld. Amnesty International beschouwde deze activisten en hun medestanders als politieke gewetensgevangenen waarvoor de organisatie meerdere mondiale acties heeft gehouden.
Op 21 januari 2016 werd Filep Karma door de autoriteiten toegestaan een bezoek te brengen aan de gevangenis Nusa Kambangan en ontmoette daar Johan Teterissa en de zes andere Molukse politieke gevangenen. Vastgesteld werd dat de gevangenen niet alleen leden aan ernstige verwaarlozing, maar ook last hadden van hun isolement, omdat het gevangeniseiland zich 3000 km van Ambon en hun familieleden bevond.
Benny Wenda, de interim-president van de voorlopige regering van ULMWP, riep 1 november uit tot dag van nationale rouw in West-Papua. ‘Of dat nu in het oerwoud, in de steden, de vluchtelingenkampen of in ballingschap is. ’Filep bleef de strijd voor bevrijding leiden, zowel in de gevangenis als op straat en stond voor gerechtigheid, democratie, vrede en geweldloos verzet. Voor West-Papua was Filep gelijk aan Mahatma Gandhi, Nelson Mandela, Martin Luther King.’
De afgelopen jaren was Karma een verwoed tegenstander van het Indonesische beleid, waaronder de opdeling van West-Papua in vijf provincies en het opnieuw instellen van de ‘Speciale Autonomie Wet’. Karma bleef zich onverminderd inzetten voor onafhankelijkheid en voor een vreedzame oplossing in West-Papua. Benny Wenda zegt dat ‘de erfenis en de droom van vrijheid van Filep Karma voortleeft in de volgende generatie, die onder dezelfde systematische discriminatie lijdt en voor hetzelfde doel vecht’.
De regering van de Republik Maluku Selatan in ballingschap spreekt haar deelneming uit bij het verlies van Filep Karma. Wij willen Filep Karma bedanken voor zijn grote betrokkenheid en solidariteit met de Molukse gewetensgevangenen.
De RMS-regering gaat ervan uit dat de overtuiging en offerbereidheid van Filep Karma zal voortleven en het volk van West-Papua blijvend tot inspiratie dient om vrijheid en onafhankelijkheid te bereiken.
Mena Muria!
Namens de RMS-regering in ballingschap
Mr. J.G. Wattilete
President