NPO Radio 1 - Met het oog op morgen: waarom deed Rutte uitspraken over onafhankelijkheidsdatum RI?
Waarom deed Rutte uitspraken over de Indonesische onafhankelijkheidsdatum
Nog geen uur na de uitspraken van minister-president Mark Rutte om 17 augustus 1945 “volledig en zonder voorbehoud” te erkennen dat Indonesië onafhankelijk werden zijn woorden afgezwakt door zijn adviseurs. Maar het kwaad was al geschied. Een spoor van verontwaardiging trok door het land.
Ook de RMS-regering liet een persbericht uitgaan dat als Rutte echt voornemens is de datum van de soevereiniteitsoverdracht van 27 december 1949 los te laten de RMS-regering de zaak aan de rechter zal voorleggen. Ook heeft de RMS-regering de Nederlandse regering uitgedaagd om de kwestie voor te leggen aan het Internationaal Gerechtshof, dat daarbij tegelijkertijd om een oordeel gevraagd kan worden over de rechtmatigheid van de Proclamatie van de RMS op 25 april 1950 en de annexatie van het grondgebied van de RMS.
Op dezelfde avond publiceerde de RMS-president een verklaring waarin de Molukse bevolking de status van de uitspraak wordt uitgelegd en wordt opgeroepen waakzaam te blijven en zich te verzetten tegen een nieuwe aanval op het voortbestaan van de RMS.
In een vraaggesprek met verslaggever Wilma Borgman, dat vrijdagavond 16 juni 2023 in het NPO-radioprogramma ‘Met het Oog op Morgen’ werd uitgezonden gaat Mark Rutte in op zijn uitspraken in het Kamerdebat en dat ze vooral niet verkeerd moeten worden begrepen. Hieronder staat een aantal fragmenten die van belang zijn.
Juridische erkenning is niet aan de orde
Mark Rutte: We erkennen, niet rechtens (de jure), want dat gaat niet, je kunt niet internationaal een onafhankelijkheidsdatum eerder zetten, dat gaat gewoon niet, al is het omdat er allerlei rechtstitels zijn geschapen in die jaren, huwelijken, geboortes, overlijdens, … verdragen, dat kun je natuurlijk niet veranderen, maar dat we de facto zeggen, beschouwen wij, als onafhankelijkheidsdatum die 17 augustus 1945.
Wat is dan de waarde van uw woorden als er in juridische zin geen gevolgen zijn?
Mark Rutte: Het kan niet, je kunt niet de geschiedenis veranderen dus de 27 december 1949, de ondertekening door koningin Juliana van de soevereiniteitsoverdracht in het Paleis op de Dam – dacht in het bijzijn van Hatta van Indonesië – dat is natuurlijk het formele moment dat de soevereiniteit van Nederlands-Indië overgaat aan Indonesië
Had u die gevoeligheden wel goed ingeschat? Donderdag bleek de president van de RMS buitengewoon gekwetst door die woorden van u.
Mark Rutte: Juridische erkenning van de onafhankelijkheidsdatum, als dat waar is gaan ze (RMS) procederen tegen de staat, maar dat is dus niet waar, dus dat proces hoeft niet, zo heb ik het wel gelezen.
Is de reactie dan overgevoelig?
Mark Rutte: We proberen met deze rapporten en het Kamerdebat met elkaar de geschiedenis opnieuw te sorteren, opnieuw betekenis daaraan te geven, wat is er nou gebeurd dat is nooit eenduidig.
Geschiedvervalsing begint met de keuze van woorden
Waar we in het interview naar luisteren is een minister-president die zich op zijn eigen bekende wijze in bochten wringt naar de uitgang van een gesprek of een lastig punt.
Mark Rutte gaat in het interview feitelijk gezien nog eens de mist in. Ook Wilma Borgman heeft dit niet in de gaten. De soevereiniteit werd op 27 december 1949 overgedragen aan de Verenigde Staten van Indonesië en niet aan Indonesië. Een half jaar later verklaarden op 4 juli 1950 president Sukarno en premier Mohammad Hatta de Republik Maluku Selatan de oorlog.
Als Mark Rutte van plan is “met elkaar de geschiedenis opnieuw te sorteren en daaraan opnieuw betekenis te geven” zijn er een aantal onwrikbare feiten die voor geen andere uitleg en interpretatie vatbaar zijn dan waar deze voor staan. Geschiedvervalsing begint ook met de keuze van woorden.
Bron: NPO Radio 1 – Met het oog op morgen – Interview door met minister-president Rutte